Świetlica szpitalna jako miejsce oddziaływań terapeutycznych
Hospital common room as a place of therapeutic activities
Dorota Otapowicz1,2, Magdalena Cholewa1, Aleksandra Marchlewska1, Joanna Chętnik1,
Agnieszka Ponurkiewicz1, Beata Karwowska1, Barbara Ramotowska1, Piotr Sobaniec1,
Jolanta Dzienis1, Agata Nędzi1
1Klinika Neurologii i Rehabilitacji Dziecięcej Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku
2Samodzielna Pracownia Pedagogiki Specjalnej, Wydział Pedagogiki i Psychologii, Uniwersytet w Białymstoku.
Neurol Dziec 2011; 20, 41: 153-157
STRESZCZENIE
Działalność terapeutyczna prowadzona w świetlicy
szpitalnej powinna stanowić istotny element w kompleksowym
i w pełni podmiotowym podejściu do leczenia i rehabilitacji
dziecka. Poprzez wielokierunkowe oddziaływania, bogactwo
metod i technik terapeutycznych należy tworzyć życzliwą
atmosferę oraz wspierać adaptację dzieci do sytuacji związanej
z chorobą i pobytem w szpitalu. Celem podjętych badań było
ukazanie znaczenia i możliwości realizacji oddziaływań terapeutycznych
w świetlicy kliniki szpitala dziecięcego. Materiał
i metody. Badania prowadzono w Klinice Neurologii i Rehabilitacji
Dziecięcej UDSK w Białymstoku. Dane na temat realizacji
oddziaływań terapeutycznych w świetlicy uzyskano za pomocą
ankiety skierowanej do 47 terapeutów zajęciowych – słuchaczy
Studium Terapii Zajęciowej, pracujących z dziećmi pod kierunkiem
prowadzącego nauczyciela. Pytania dotyczyły następujących
zagadnień: charakteru i specyfiki prowadzonych zajęć, ich
wpływu na hospitalizowane dzieci, oceny udziału rodziców podczas
prowadzonego programu oraz korzyści jakie odniósł sam
terapeuta i ewentualnej przydatności tego typu doświadczeń
w przyszłej pracy terapeuty zajęciowego. Wyniki. W realizowanym
programie najczęściej wykorzystywano różne techniki
arteterapii (87%), 63,8% badanych wskazywało na potrzebę
realizacji zajęć uaktywniających procesy poznawcze. W opinii
większości terapeutów podejmowana aktywność wzbudzała
dobre samopoczucie dzieci (76,6%), zadowolenie z siebie
(65,9%.), a 21,3% dostrzegało pozytywne zmiany w ogólnym
funkcjonowania dziecka podczas pobytu w szpitalu. Jedynie
14,8% terapeutów wskazywało na aktywny udział i współpracę
rodziców. Dla większości badanych osób (72,3%) zajęcia stanowiły
źródło cennych doświadczeń, wysoko (42,5%) i zadowalająco
(48,9%) oceniali współpracę z pracownikami oddziału.
Wnioski. W opinii terapeutów prowadzących zajęcia w świetlicy
oddziału neurologii dziecięcej oddziaływania terapeutyczne
sprzyjają dobrej adaptacji i samopoczuciu dzieci podczas
pobytu w szpitalu, nawiązywaniu kontaktów interpersonalnych,
mogą też przyczyniać się do poprawy stanu psychicznego
niektórych dzieci. Zastosowanie mają zróżnicowane metody
i techniki terapeutyczne, wśród których szczególnie często
uzasadniano wykorzystywanie arteterapii, zwłaszcza w formie
zajęć plastycznych łączonych z innym rodzajami. Przebywający
z dziećmi rodzice nie zawsze właściwie rozumieją istotę prowadzonych
zajęć i niedostatecznie wykorzystują możliwości rozwijania
umiejętności w pracy z własnym dzieckiem.
Słowa kluczowe: świetlica szpitalna, oddziaływania terapeutyczne
ABSTRACT
Therapeutic activities conducted in a hospital
common room should be an important element in a comprehensive
and fully subjective approach to the treatment and rehabilitation
of a child. Through diversified activities, a wide range of
methods and therapeutic techniques, it is possible to create a
friendly atmosphere and to support the adaptation of children
to their disease and stay in the hospital. The aim of this study
was to demonstrate the importance and feasibility of therapeutic
activities in a common room in a children’s hospital. Materials
and methods. Research was conducted at the Department of
Neurology and Pediatric Rehabilitation of the University Children’s
Hospital in Bialystok. Data on the therapeutic activities of the
common room was obtained through a questionnaire addressed
to 47 occupational therapists – students of Occupational Therapy
School, working with children under the supervision of a teacher.
The questions covered the following issues: the nature and specifics
of the activities, their effect on the hospitalized children,
assessment of parent participation during the course of the program,
the benefits for the therapist and the potential usefulness
of such experience in future work as an occupational therapist.
Results. In the applied program, different art therapy techniques
(87%) were used most frequently; 63.8% respondents identified
the need to implement activities stimulating cognitive processes.
In the opinion of the majority of therapists the undertaken activities
made the children feel well (76.6%), satisfied with themselves
(65.9%.), and 21.3% had noticed a positive change in
the overall functioning of the child during the hospital stay. Only
14.8% of therapists indicated active participation and cooperation
of the parents. For the majority of respondents (72.3%) the
activities were a source of valuable experience; they assessed
their cooperation with the department staff as very good (42.5%)
and satisfactory (48.9%). Conclusions. In the opinion of the
therapists conducting the activities in the common room of the
Pediatric Neurology Department, the therapeutic activities foster
good adaptation, make the children feel more at ease during their
stay in hospital, enable establishing interpersonal relations and
may also contribute to improving children’s mental state. Different
therapeutic methods and techniques were applied, among
which, the use of art therapy was most frequently mentioned,
especially in the form of art classes combined with other types of
activities. The children’s parents do not always fully understand
the importance of such classes and fail to take advantage of the
opportunities to develop skills while working with their own child.
Key words: hospital common room, therapeutic activities
PIŚMIENNICTWO
[1]
Góralczyk E.: Dziecko przewlekle chore. Psychologiczne aspekty
funkcjonowania dziecka w przedszkolu i szkole. Informacje dla
pedagogów i opiekunów. Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-
Pedagogicznej, Warszawa 2009.
[2]
Stańko M.: Arteterapia jako metoda profesjonalnej pomocy chorym na
nowotwory. Współczesna Onkologia 2008; 3: 148–152.
[3]
Baum E.: Terapia zajęciowa. Fraszka Edukacyjna 2008.
[4]
Stochmiałek J.: Praca terapeutyczna z osobami niepełnosprawnymi.
[w:] Terapia pedagogiczna w rehabilitacji osób niepełnosprawnych.
Kacyper K., Stankowski A. (red.), Wyższa Szkoła Administracji, Bielsko-
Biała 2008: 19–32.
[5]
Otapowicz D.: Twórczość plastyczna jak ośrodek budowania kontaktu
i komunikacji z dzieckiem autystycznym. Edukacja 2009; 3: 104–109.
[6]
Zabiegaj A.: Sztuka w pracy terapeutycznej z dziećmi o specjalnych
potrzebach edukacyjnych. [w:] Teoretyczne i praktyczne aspekty terapii
pedagogicznej osób z niepełnosprawnością. Oszustowicz B., Lechta W.
(red.), Wyd. Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków 2008:
169–183.
[7]
Rozenek H., Owczarek K.: Padaczka u dziecka i jej wpływ na wybrane
aspekty funkcjonowania rodzin. Neurol Dziec 2008; 34: 55–59.
[8]
Kielin J.: Jak pracować z rodzicami dziecka upośledzonego. Gdańskie
Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2002.
[9]
Grumlewicz B., Grumlewicz M.: Warsztaty terapii zajęciowej
w opinii terapeutów. [w:] Terapia pedagogiczna w rehabilitacji osób
niepełnosprawnych. Kacyper K., Stankowski A. (red.), Wyższa Szkoła
Administracji, Bielsko-Biała 2008: 153–164.
[10]
Bogdanowicz M.: Problemy diagnozy, terapii i profilaktyki zaburzeń
rozwoju psychoruchowego dziecka. [w:] Logopedia. Pytania
i odpowiedzi. Gałkowski T., Jastrzębowska G. (red.), Wyd. Un.
Opolskiego, Opole 1999: 165–179.
[11]
Jastrzębowska G.: Diagnoza i terapia rozwojowych zaburzeń mowy. [w:]
Podstawy neurologopedii. Gałkowski T., Szeląg E., Jastrzębowska G.
(red.), Wyd. Un. Opolskiego, Opole 2005: 379–411.
[12]
Kucyper E., Kucyper K.: Rodzice w procesie rewalidacji dziecka
niepełnosprawnego. [w:] Terapia pedagogiczna w rehabilitacji osób
niepełnosprawnych. Kacyper K. Stankowski A. (red.), Wyższa Szkoła
Administracji, Bielsko-Biała 2008: 203–207.
[13]
Zińczuk M.: Kompetencje terapeutyczne nauczyciela warunkiem
w zapobieganiu niepowodzeniom szkolnym. [w:] Edukacja „głębszego
poziomu” w dialogu i perspektywie. Karpińska A. (red.), Trans Humana,
Białystok 2005: 170–191.
Scholar Google
PubMed