Rdzeniowy zanik mięśni – nowe terapie, nowe wyzwania

Spinal muscular atrophy – novel therapies, new challenges

Full text

Rdzeniowy zanik mięśni jest postępującą chorobą neurodegeneracyjną, w przebiegu której dochodzi do utraty motoneuronów rdzenia kręgowego, a w konsekwencji osłabienia i zaniku mięśni. Choroba charakteryzuje się bardzo dużą zmiennością przebiegu klinicznego – od letalnej formy wrodzonej po postać dorosłą, o średniej przeżycia jak w populacji ogólnej. Choroba związana jest z mutacjami genu SMN1. Liczba kopii bliźniaczo podobnego genu SMN2 warunkuje nasilenie objawów klinicznych. Analizy ostatnich lat zaowocowały weryfikacją aktualnej klasyfikacji, poprawą standardów opieki, poznaniem przebiegu historii naturalnej choroby. W zderzeniu z nowymi badaniami nad podłożem molekularnym i patogenezą choroby możliwe stało się podjęcie prób terapeutycznych. Badania kliniczne wykazały skuteczność nusinersenu (anysensowny oligonukleotyd), i doprowadziły do rejestracji leku do leczenia SMA. Najlepsze efekty uzyskano u pacjentów, u których włączono leczenie w okresie przedobjawowym. Trwają badania nad kolejnymi substancjami, których działanie oparte jest o różnorodne strategie- począwszy od terapii genowej (AVXS101), przez mikromolekuły modyfikujące składanie pre-mRNA SMN2 (LMI070, RG7916), po neuroprotektory (Olesoxime) i wiele innych. W pracy dokonujemy przeglądu najnowszych danych dotyczących klasyfikacji, historii naturalnej, standardów opieki i prób terapeutycznych. Wczesne rozpoznanie i leczenie może zmienić historię naturalną choroby. Dlatego tak ważne wydaje się wczesne rozpoznanie, a w przyszłości być może wprowadzenie skriningu noworodkowego.

Słowa kluczowe: SMA 5q, białko SMN, terapia

Spinal muscle atrophy (SMA) is a progressive neurodegenerative disease that results in the loss of motoneurons in the spinal cord and, consequently, in muscle weakness and atrophy. The disease is characterized by high variability of the clinical course – from the early neonatal form to the adult form, with the average survival as in the general population. The disease is caused by mutations in the SMN1 gene. The number of copies of a similar SMN2 gene determines the severity of clinical symptoms. Recent analyzes allowed to verify current classification, improve care standards, learn the natural history of SMA. Clinical studies showed the efficacy of nusinersen (an antysense oligonucleotide) and led to the registration of the drug for SMA treatment. The best results were seen in presymptomatic patients. Research is underway on substances that are based on a variety of strategies, from gene therapy (AVXS101) to SMN2 pre-mRNA modulation micronucleus (LMI070, RG7916) to neuroprotectants (Olesoxime) and many others. We review the latest data on classification, natural history, care standards and therapeutic trials. Early diagnosis and treatment can change the natural history of the disease. That is why it is so important to have an early diagnosis and, perhaps, a neonatal screening in the future.

Key words: SMA 5q, SMN protein, therapy.