Omdlenia u dzieci i mÅ‚odzieży – interdyscyplinarny problem diagnostyczny
Syncope in children and adolescents – the interdisciplinary diagnostic problem
Ewa Emich-Widera1, Barbara Szwed-Białożyt1, Anna Kostorz1, Beata Kazek1,
Elżbieta Marszał1, Lesław Szydłowski2, Grażyna Giec-Fuglewicz2,
Teresa Bilewicz-Wyrozumska2
1Klinika Pediatrii i Neurologii Wieku Rozwojowego ÅšlÄ…skiej Akademii Medycznej w Katowicach
Kierownik Kliniki: prof. dr hab. n. med. E. Marszał
2Klinika Kardiologii Dziecięcej Śląskiej Akademii Medycznej w Katowicach
Kierownik Kliniki: dr hab. n. med. L. Szydłowski
Neurol Dziec 2007; 16, 31: 17-22
STRESZCZENIE
WstÄ™p: Omdlenia, padaczka i inne napadowe zaburzenia Å›wiadomoÅ›ci stanowiÄ… interdyscyplinarny problem diagnostyczny i wymagajÄ… zwykle przeprowadzenia rozlegÅ‚ej diagnostyki. Objawy kliniczne sÄ… podobne, nie zawsze precyzyjnie opisane przez pacjenta lub osoby bÄ™dÄ…ce Å›wiadkami zdarzenia, natomiast podÅ‚oże dolegliwoÅ›ci może być różne. Cel badania: Celem badania byÅ‚a ocena przyczyn zaburzeÅ„ Å›wiadomoÅ›ci o charakterze omdleÅ„ u dzieci i mÅ‚odzieży kierowanych do Kliniki Pediatrii i Neurologii Wieku Rozwojowego oraz ocena przydatnoÅ›ci badaÅ„ dodatkowych w tej grupie pacjentów. Metody: Analizie poddano grupÄ™ 70 pacjentów w wieku 4–18 lat
kierowanych do Kliniki Pediatrii i Neurologii Wieku Rozwojowego w okresie od stycznia 2000 r. do maja 2006 r. z rozpoznaniem nawracających omdleń. Objawy prezentowane przez tych chorych mogły wskazywać zarówno na neurologiczną, jak i kardiologiczną przyczynę omdleń. Po przeprowadzeniu diagnostyki w warunkach ambulatoryjnych etiologia zaburzeń świadomości pozostawała niejasna. U wszystkich chorych przeprowadzono badanie fizykalne, neurologiczne,
kardiologiczne, psychologiczne i/lub psychiatryczne. Wykonano również badania elektrofizjologiczne (EEG, wideo-EEG, EKG, UKG), morfologiczne i czynnościowe badania neuroobrazowe (TK/MR, przezczaszkowe przepływy naczyniowe metodą Dopplera) oraz test pionizacyjny (Tilt test). Wyniki: Ostatecznie omdlenia wazowagalne rozpoznano u 48 osób. W pozostałej grupie
chorych w wyniku kompleksowej oceny kardiologicznej zdiagnozowano inne nieprawidÅ‚owoÅ›ci w ukÅ‚adzie krążenia, a na podstawie wykonanych badaÅ„ EEG, wideo-EEG oraz badania psychologicznego i/lub psychiatrycznego – padaczkÄ™ i zaburzenia konwersyjne. Badania neuroobrazujÄ…ce u wiÄ™kszoÅ›ci dzieci okazaÅ‚y siÄ™ nieprzydatne w diagnostyce omdleÅ„. Wnioski: Należy wiÄ™kszÄ…
wagę przywiązywać do dobrze przeprowadzonego wywiadu. W analizowanej grupie dzieci przeważały omdlenia wazowagalne. Największe problemy stwarzają chorzy, u których stwierdzane są zarówno zaburzenia czynności bioelektrycznej mózgu, jak i dodatni wynik testu pionizacyjnego i ta grupa chorych wymaga kompleksowej diagnostyki klinicznej i elektrofizjologicznej; wykonywane badania dodatkowe są komplementarne. Optymalne byłoby zwiększenie współpracy interdyscyplinarnej.
Słowa kluczowe: omdlenia, dzieci, trudności diagnostyczne
ABSTRACT
Background: Syncope epilepsy and other paroxysmal consciousness` disorders are interdisciplinary
diagnostic problem and usually the wide diagnostic spectrum is necessary. Clinical symptoms
are not precise described by a patient or persons who are witnesses frequently, usually are
similar, but the background of the complaint may be different. Aim of study: The aim of study
was to evaluate the causes of consciousness` disorders in the form of syncope, in children and
adolescents directed to Department of Pediatry and Child Neurology and to evaluate the usefulness
of additional diagnostic investigations in these patients. Methods: 70 patients aged 4–18
years, admitted to Department of Pediatry and Child Neurology for diagnosis of recurrence syncope,
in the period from January 2000 to May 2006 were qualified for participation in the study.
The symptoms presented by these patients might point for both the neurological and cardiologic
reason. After ambulatory diagnostic the etiology of disturbances still was a question. In all patients:
physical, neurological, cardiologic, psychological and/or psychiatric examination were done. Similarly
electrophysiological investigations (EEG, video-EEG, EKG, UKG), morphologic and functional neuroimaging (CT/MRI, tanscranial intravascular Doppler) and tilting test (Tilt test) were
also performed. Results: Finally vasovagal syncope was recognized in 48 patients. In others after
complex cardiological evaluation different cardiological problems were diagnosed and after EEG,
video-EEG and psychological and/or psychiatric examination – epilepsy and conversion were
diagnosed. Neuroimaging in most part of children were unusefull. Conclusion: More attention
should be paid to appropriate interview. In analyzed group of children the diagnosis of vasovagal
syncope was predominated. Patients with coexisting: both disorders of bioelectric brain`s function
and the positive result of Tilt test cause the biggest diagnostic problem and in this group of patient
complex clinical and electrophysiological diagnostic is necessary; performed investigations are
complementary. Interdisciplinary cooperation would be optimal.
Key words: syncope, children, diagnostic problems